Karbonhidrat Gerçeği

Yazar: Eren ALAŞA
14 Şubat 2024
33 kez okundu
11

Sürekli duyduğum bir söz. Karbonhidratlı yemeyin kilo alırsınız, karbonhidrat tüketmeyin kilo alırsınız, karbonhidratı kesmelisin. Yanlış, karbonhidrat nedir? Kaça ayrılır? Diyetteki önemini sizlere açıklamak istedim;

Karbonhidratlar, bitkiler tarafından fotosentez yoluyla üretilen organik bileşiklerdir. Bitki hücrelerinde üretilen glukoz, glikozit bağları ile birleşerek daha karmaşık karbonhidrat moleküllerini oluşturur. Karbonhidratlar, basit şekerler (monosakkaritler), çift şekerler (disakkaritler) ve çoklu şekerler (polisakkaritler) olarak sınıflandırılır.

-Monosakkaritler, en basit karbonhidrat yapı taşlarıdır ve tek bir şeker molekülünden oluşurlar. En yaygın monosakkaritler glukoz, fruktoz ve galaktozdur. Glukoz, hücrelerin enerji üretimi için en önemli yakıt kaynaklarından biridir. Fruktoz, meyvelerde ve bazı tatlandırıcı maddelerde doğal olarak bulunurken galaktoz ise süt ürünlerinde bulunur.

-Disakkaritler, iki monosakkarit molekülünün birleşmesiyle oluşan karbonhidratlardır. En yaygın disakkaritler sakaroz, laktoz ve maltozdur. Sakaroz, glikoz ve fruktozun birleşmesiyle oluşan sofra şekeri olarak bilinir. Laktoz, glikoz ve galaktozun birleşmesiyle oluşan süt şekeri olarak bilinir. Maltoz ise glikozun glikoz ile birleşmesiyle oluşan malt şekeri olarak bilinir.

-Polisakkaritler, üç veya daha fazla monosakkarit molekülünün birleşmesiyle oluşan karmaşık karbonhidratlardır. En yaygın polisakkaritler nişasta, glikojen ve selülozdur. Nişasta bitkilerde depolanan enerji kaynağıdır. Patates, mısır ve buğday gibi besinlerde bulunur. Glikojen ise hayvanlarda depolanan enerji kaynağıdır ve kaslar ile karaciğer gibi dokularda bulunur. Selüloz ise bitki hücre duvarlarında bulunan ve insanlar tarafından sindirilemeyen bir polisakkarittir ancak lif olarak önemli bir besin kaynağıdır.

Karbonhidratların diyetteki önemi, enerji sağlama ve vücudun düzgün çalışmasını sağlama görevlerinden kaynaklanır. Karbonhidratlar, hızlı bir enerji kaynağıdır ve kaslarımızın çalışmasını, beyin fonksiyonlarını ve diğer vücut sistemlerini destekler. Ayrıca karbonhidratlar, protein ve yağların daha etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar.

Ancak karbonhidrat seçiminde dikkatli olmak önemlidir. İşlenmiş ve rafine edilmiş karbonhidratlar, düşük besleyici değerlere sahip olabilir ve aşırı tüketildiğinde kilo artışına ve sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, kompleks karbonhidratları tercih etmek önemlidir. Kompleks karbonhidratlar, lif, vitamin ve mineral içeren doğal kaynaklardan elde edilir. Tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve baklagiller kompleks karbonhidrat kaynaklarıdır ve sağlıklı bir diyette önemli bir yer tutarlar.

Sonuç olarak, karbonhidratlar vücudumuz için önemli bir enerji kaynağıdır ve dengeli bir diyetin ayrılmaz bir parçasıdır. Ancak karbonhidratları dengelemek ve sağlıklı seçimler yapmak önemlidir.

Diyetimizdeki karbonhidrat miktarı, kişinin yaşına, cinsiyetine, fiziksel aktivite düzeyine ve sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, günlük kalori alımının yaklaşık yüzde 40-50’si karbonhidratlardan gelmelidir. Ancak bu oranı tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve baklagiller gibi besleyici kaynaklardan elde edilen kompleks karbonhidratlarla doldurmalıyız.

Tam tahıllar, rafine edilmemiş tahıllardır ve lif, vitamin ve mineral bakımından zengindirler. Buğday, arpa, çavdar, yulaf, kepek ve esmer pirinç gibi tam tahıllar, kompleks karbonhidratlar sağlar ve tokluk hissi verirken enerji seviyelerini dengelemeye yardımcı olurlar. Beyaz ekmek, beyaz pirinç ve işlenmiş tahıllar gibi rafine edilmiş karbonhidratları mümkün olduğunca sınırlamak önemlidir.

-Sebzeler ve meyveler de sağlıklı karbonhidrat kaynaklarıdır. Renkli sebzeler ve meyveler genellikle daha fazla lif, vitamin ve mineral içerir. Bu besinler, sağlıklı bir diyetin temelini oluşturmalıdır. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, havuç, brokoli, lahana, domates, biber, çilek, elma, muz ve üzüm gibi çeşitli sebze ve meyveleri tüketmek önemlidir.

-Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye gibi) de sağlıklı bir karbonhidrat kaynağıdır. Lif, protein, demir ve diğer besin maddeleri açısından zengindirler. Bu nedenle, baklagilleri düzenli olarak tüketmek, sağlıklı bir diyetin bir parçası olmalıdır.

Şekerli ve işlenmiş gıdaları sınırlamak da önemlidir. Rafine şeker, şekerli içecekler, şekerli atıştırmalıklar ve işlenmiş tatlılar, düşük besleyici değere sahip ve sağlığımıza zararlı olabilen karbonhidrat kaynaklarıdır. Bunlar yerine, doğal tatlandırıcılar olarak meyve, bal, pekmez gibi daha sağlıklı seçenekleri tercih etmek önemlidir.

Sonuç olarak, karbonhidratlar vücudumuz için temel bir enerji kaynağıdır ve dengeli bir diyetin önemli bir parçasıdır. Ancak doğru seçimler yapmak ve kompleks karbonhidratları tercih etmek önemlidir. Sağlıklı karbonhidrat kaynaklarına odaklanarak, enerji seviyelerimizi dengeleyebilir, tokluk hissi sağlayabilir ve kilo kontrolü sağlayabiliriz. Her zaman dengeli bir diyet ve yaşam tarzı seçmek için ne yediğimizi bilmemiz gerekmektedir.

Eren ALAŞA

Editör: Nigar KAYA

Baş Editör: Elif ÜNAL YILDIZ

Bir Önceki Yazımı Okudunuz mu?

Fit Muz Aromalı Kek

İlgili

Yorumlar (1)

Yıldız TEK GAMLI
- 16/02/2024
Harikasınız makarna can dır

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Eren ALAŞA

15.04.1998 tarihinde İstanbul / Üsküdar’da doğdum. Asıl mesleğim 3.basamak yoğun bakım hemşireliği olsa da, 6-7 yaşımdan beri yemek yapmayı çok sevmişimdir ve her zaman kendi yemeğimi kendim yaparım. Önceleri sağlıksız yemekler yapsam da 130 kilolardan mide küçültme ameliyatı ile 78 kilolara düşüp insan malum boğazını tutmadığı zaman tekrar kilo alabiliyormuş. Bunun üzerine canım ne çekerse bunları kendi kafamdan kendim reçete ederek harika diyet/zayıflama öğünler hazırlamaya başladım. Nasıl yemekler mi? Bir tabak salatadan daha düşük kalorili pizza gibi :) bu sayede tekrardan 95,5 kilolardan şu anda 68 e düştüm ve hem burada sizlere destek olmak için varım hem de şuan yazmakta olduğum bir diyet tarif kitabı ile sizlere destek olacağım. Her zaman söylediğim bir sözüm vardır. -Diyetinizi kendinize zulme dönüştürmeyin, mutfağa girin ve bir şeyler deneyin. Şimdiden tariflerimi yapan arkadaşlara afiyet olsun.

Karbonhidrat Gerçeği