YUNAN BAŞVEKİLİ METAKSAS’IN ANKARA ZİYARETİ VE ATATÜRK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Yazar: Umut Meriç BERBEROĞLU
29 Ocak 2024
51 kez okundu
7

HALKIN SESİ HAKKIN SESİDİR

29 NİSAN 1938 CUMA

General Metaksas diyor ki; “Vasıtanızla Atatürk’e tazimlerimi arz etmek isterim. O büyük adam Türkiye’de esaslı bir medeniyet ocağı kurmuştur”

GENERAL METAKSAS KİMDİR?

Yunan halkı için önemli bir şahsiyet olan General İoannis Metaksas, 12 Eylül 1871’de Kefalonya’ya bağlı İtaki kasabasında dünyaya gelmiştir. Dedeleri Bizans’ın asil ailelerindendir. Metaksas henüz 20 yaşındayken Atina Harbiye Mektebi’ni teğmen rütbesiyle birincilikle bitirmiştir. Eğitimini ilerletmek amacıyla daha sonra Almanya Harp Akademisi’ne kaydolmuştur. 1885 yıllarında Yunanistan’da Megali İdea fikri ortaya çıktığında Metaksas Evelpidon Kara Harp Okulu’ndan mezun olmuştur. 1899’dan 1903’e kadar Berlin Harp Akademisi’nde eğitimine devam etmiş ve birincilikle mezun olmuştur. Metaksas Almanya’dan aldığı eğitimle Alman disiplinini öğrenmiştir. General Metaksas; Fransızca, Almanca ve İtalyanca dillerini çok iyi konuşuyor aynı zamanda boş zamanlarında edebiyatla uğraşıyordu. Metaksas ve Venizelos’un ilk ikili münasebeti 6 Ekim 1910’da Başvekil Venizelos’un, Metaksas’ı görüşmeye çağırması ve özel danışmanlık teklif etmesiyle başlamıştır.

1910 yılında Metaksas yüzbaşı rütbesiyle görevine başlamıştır. Balkan Savaşlarında üstün başarılara imza atan Metaksas daha sonra Makedonya Genel Komutanlı’ğına atanmıştır. 1912-13’te seferberlik dairesinde görev yaptıktan kısa bir süre sonra 1915’te Erkan-ı Harbiye Reisliğinde görev almıştır.
Venizelos iktidara geldiğinde Metaksas ile anlaşamamış ve Metaksas görevinden istifa etmiştir. 1917’de şehri terk eden Metaksas 1920’ye kadar; Korsika, Sardunya ve İtalya’da yaşamıştır. Venizelos tekrar seçime girip kaybedince Metaksas geri dönüp kral yanlısı Serbest Fırka’yı kurmuştur. Yunanistan’da yaşanan iç çekişmeler Metaksas ile askeri birliğin arasını bozmuştur. 1923 yılında İtalya’ya geri gitmek zorunda kalmıştır. 1933 yılında fırka reisliği sıfatıyla mecliste görev almıştır. 1936 yılında kurulan Demertzis kabinesinde Harbiye Nazırı olarak görev almıştır. 1932-1936 yılları arasında Yunanistan’da yaşanan iç karışıklıklardan faydalanan Metaksas askeri bir darbeyle geniş yetkilere sahip olarak Hükümet Reisliğine getirilmiştir. Yunanistan’da rejim 30 Ekim’e kadar cumhuriyet olduktan sonra tekrar bu tarihten itibaren kraliyet rejimine geçilmiştir. Metaksas basında çıkan haberlere karşın kurduğu rejimin amacının vatana hizmet olduğunu belirtmiştir. General Metaksas’ın yönetim programı; barışa hizmet etmek, orduyu kayıtsız şartsız siyasetten uzaklaştırmak ve devletin etkinliğini yeniden göstermek, ticaret, sanayi, ve ziraata yön vermek, özellikle çalışan sınıfın haklarını gözetmek şeklinde sıralanabilmektedir. Metaksas yönetimindeki Yunanistan’da 1853 km yol yapılmış ve demiryolları tamir edilmiştir. Deniz ticareti filosuna 18 gemi eklenmiş, 348 yeni sanayi fabrikaları bu dönemde açılmıştır.

METAKSAS’IN TÜRKİYE ZİYARETİ

Dünya yeni bir savaşa kapı açmadan önce Venizelos döneminde Milli Mücadele dönemi sonrasında Türk-Yunan ilişkileri sağlıklı şekilde ilerlemiş ve hız kazanmıştır. Yunan Başvekili Metaksas 18 Ekim 1937’de Türkiye’yi ziyaret etmiştir. Yunan Başvekili’nin seyahat programı şöyledir; Pera Palas Oteli’ne gidilecek, 18.45’te otomobille Tophane’ye hareket edilecek vapurla Haydarpaşa’ya geçilecek. Daha sonra özel trenle Ankara’ya hareket edilecektir. Yunan Başvekili ve Hariciye Nazırı General Metaksas saat 18.35’te yanında bulunan eşiyle birlikte Tophane Rıhtımına ulaşmıştır. İstanbul Valisi Üstündağ, Yunan Başvekilini karşılamaya memur edilmişti. İstanbul’da bir süre kalan ve tarihi yerleri gezen Metaksas tekrar Pera Palas’ta dinlendikten sonra Şirket- i Hayriye’nin 71 numaralı vapuru ile Haydarpaşa’ya gelmiş buradan da Ankara’ya gitmek üzere yola çıkmışlardır.

Yunan heyeti sabahın erken saatlerinde Ankara’ya ulaşmıştır. Başvekili, Türkiye Cumhuriyeti Başvekili Celal Bayar-eşi, Hariciye Vekili Rüştü Aras, Hariciye Müsteşarı Numan Rifat Menemenci, Başvekalet Müsteşarı Kemal Gedeleç ve diğer Meclis üyeleri karşılamışlardır. Ankara Palas’ta yemek yiyen heyet Ankara gezisi yapmıştır.
Ertesi sabah saat 09.00’da Yunan Konsolosluğuna gidilmiştir. Ardından İsmet Paşa, köşkünde ziyaret edilmiştir. Bayan Metaksas ise Reşide Bayar Hanım’ı ve Fatma Fitnat Çakmak Hanım’ı ziyaret etmiştir. Metaksas öğleden önce motorla Çubuk Barajını gezmiştir. İki taraf devlet adamları ülke meseleleri üzerinde umumiyetle görüşmelerine devam etmişlerdir. Yunan Başvekili devlet erkanıyla görüşmelerini tamamladıktan sonra bir akşam Çankaya’da Cumhurbaşkanımız Atatürk tarafından akşam yemeğine davet edilmiştir. Tevfik Rüştü Aras Bey’in de hazırda bulunduğu görüşme iki saat sürmüştür. Aynı günün akşamında Ankara Palas’ta Celal Bayar ve eşi Reşide Bayar, başvekil namına yemek düzenlemişlerdir. Ankara’da üç gün geçiren ve Türkiye ile ilişkilerini pekiştiren Metaksas ve heyeti üçüncü günün sonunda İstanbul’a gitmek üzere Ankara heyeti tarafından uğurlanmıştır.

Kaynakça:

1)Nadi Y., General Metaksas’ın Ankara Ziyareti, Cumhuriyet, 21 Ekim 1937.

2)Saray M (2010). Türkiye ve Yakın Komşuları, Ankara; Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları
3) Akşin A., (1991) Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi, Ankara; TTK yayınları

4) Atabay M., Türk Dış Politikası İstanbul Akademi Yayınları, 2014.

Editör: Nigar KAYA

İlgili

Yorumlar (1)

Yıldız Tek Gamlı
- 31/01/2024
Yani hocam sonuçta her diplomat raporunda bu tarz şeyler yazıyorlar mı? Metaksas'ın farkı nedir ve bu ziyaret bize ne katmıştır?

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Umut Meriç BERBEROĞLU

14.09.2000 tarihinde Hatay ili İskenderun ilçesinde dünyaya geldim. 2007-2008 yılında Namık Kemal İlköğretim okulunda okuduktan sonra 2008-2009 yılında okulumuzun ortaokulunda okumaya başladım. Okulumuzun çıkarmış olduğu Düşler Sokağı adlı dergide deneme yazdım. 2016 yılında Rotary Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'ni kazandım. 2019 yılında okulumuzun Bilgisayarlı Muhasebe bünyesinde okurken İskenderun Gazetesi'nde köşe Yazarlığına başladım. Aynı yılın 19 Mayıs'ında İşgal Altında Çırpınan Şehir İstanbul adlı romanımı yazmaya başladım. 2020 yılında Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Tarih bölümünü kazandım. Üniversite sınavı döneminde İskenderun gazetesinden ayrıldığım için 2020 yılının Ekim ayinda Sarı Zeybekler Gazetesi'nde köşe Yazarlığına başladım. 2021 yılında İzmir Bakırçay Üniversitesi Tarih bölümüne yatay geçiş yaptım. 2023 yılında Bağımsızlık Ateşi İzmir romanımı yazmaya başladım. 2023 yılının Aralık ayında kitabım yayınlandı. Aynı yıl Deniz Kartalı Gazetesi'nde köşe Yazarlığına başladım. Sarı Zeybekler Gazetesi'nde hem Kültür Müdürü hem de köşe yazarı olarak devam etmekteyim. 4 adet tiyatro oyununa senaryo yardımcılığı yaptım.