Popülaritenin Bilime Katkıları (!)

Yazar: İbrahim Aykut KAYA
12 Mart 2024
127 kez okundu
18

Popülaritenin Bilime Katkıları

İnsan en temel hali ile iki milyon yıldan fazla bir zamandır gelişmekte ve kendini yenilemektedir. Bu gelişim sürecinin büyük bir bölümü paleolitik dönemlerde gerçekleşmiştir ve bu dönemlerde insanın seçilim yolu ile işlevi de artmış, gelişmiştir.

Burada daha anlaşılır bir giriş yapabilmek için; işlevin ne olduğunu kavramak faydalı bir yaklaşım olacaktır. İşlevin tanımına bakacak olursak; “işlev bir popülâsyonda bir tür özelliğin niçin var olduğunu veya devam ettiğini açıklamak için kullanılan terimdir”

Bu kapsamda işlevler geliştikçe ya da yeni işlevler eklendikçe bu işlevlerin bir amaca yönelik kullanımı da haliyle gelişmiş olur.

İşlevler geliştiği alanlarda da kültürler ortaya çıkarmıştır. Kültür kavramı başlangıçta Latince edere-cultura ile birlikte hayatımıza girse de yani toprak kültürü olarak kullanılsa da işlevsellikle birlikte genişlemiş bir kavramdır.

Bu genişleme anlamın soyutlanması bir yana özünü koruyarak derinleşmiştir. Şöyle ki Romalıların doğada kendiliğinden yetişen bitkiler ile insan eliyle üretilen bitkileri ayırmak için kullandıkları kültür kavramı daha sonra yetişme, üretim şekliyle soyutlaşarak toplumları anlatır hale gelmiştir.

Bu anlatım içerisinde işlev ve işlevlerin gelişim amaçları ile karşımıza çıkan yapılar da kültür olarak tanımlanmıştır tıpkı on binlerce yıl öncesinde insanlığın ilk dönemlerinde nehir çakıllarından kesici alet oluşturan “Yontuk çakıl Kültürü” gibi..

Günümüzde kültür kavramı ile birlikte en çok duyduğumuz terimlerden birisi de popüler kültür terimidir. Burada kültürü biraz daha sosyal anlamı ile değerlendirdiğimizde adetler ile başlayan süreç ile birlikte toplumun örf, ahlak, yasa, inanç ve yaşamını belirleyen değerlerin tamamı o toplumun kültürünü oluşturmaktadır.

Başlangıçta taşı yontma ile oluşan kültür günümüzde giyim, konuşma ve sözsel değerlendirmelere kadar pek çok alana egemen temel yapı taşıdır.

Popüler kültür denildiğinde ise günlük yaşama egemen olan kültür kastedilir ve gündelik yaşam pratiklerinin içselleşmesi ile meydana çıkan; üretim ve tüketim alışkanlıkları ile toplumun tüm tabakaları içerisinde yerleşen kültür akla gelmektedir.

Popüler kültür terminolojik olarak ilk defa Amerika Birleşik Devletleri’nde tartışılmış ve elitlerin kültürüne karşın halkın kültürünü ifade etmek için kullanılmıştır. Yani başlangıçta halkın kültürü iken sonraları anlam gelişerek biraz daha uyumlanmış ve günlük kültür haline gelmiştir.

Günümüzde popüler kültürün temelinde hız, değişim ve değişimin sağlanması için tüketim yer almaktadır. Yani popüler kültüre uyum sağlamak değişimi ve çabukluğu içinde barındırırken tüketimi destekler.

Özellikle Covid 19 sonrasında sanallaşan ilişkiler, üretim ve tüketimler ile birlikte “bilgiye erişim” de insanların kolaylık isteği popüler kültürün baskı unsuru haline de gelmiştir. İnsanlar birkaç dakikalık videolar ile bilgi dolaşımını ortaya koymuşlar ve bu videolar birbirinden kopyalama ile artmış ancak kaynak belirsiz kalmıştır.

Okumak, araştırmak, değerlendirmek ve tespit edebilmek gibi kavramlar emek ve çalışma istediğinden popülarite ikincil üçüncül kaynakları ele alarak bilgi tüketimine girişmiştir. Hatta bu konu hakkında hiçbir bilgisi, araştırması ve okuması olmayan kişilerin bilgi üreticisi konumuna gelmeleri gibi felaketleri de peşinde getirmiştir.

Örnek vermek gerekirse Türkiye’de Sümeroloji Bölümü Ankara Üniversitesi’nde bulunmaktadır. Bu bölümün mezun sayısı da bellidir. Bununla birlikte British Museum’da bulunan Sümer tabletleri internet sayfasından da görülebilir konumdadır ve hatta çevirilerine ve pek çok dokümana da internetten erişilebilmektedir.

Buna karşın ülkemizde pek çok Sümer Mitolojisi uzmanı ve pek çok Anunaki uzmanı yer almaktadır. Ne varki söylemlerini tablet resimleri ve çevirileri ile destekleme imkânları da yoktur.

İşte popüler kültürün “yazıo”,”dio” gibi söylemleri içerisinde Çanakkale Savaşın’da 57. Alay’ın tamamının şehit olması gibi gerçek dışı bilgiler hatta dillere pelesenk olan Avustralya’da müzede sergilenen sancak ki elbette böyle bir şey de yok, arkeolojiyi ve tarihi baskılamaktadır.

Bu popüler kültür sadece tarih ve arkeoloji ile de sınırlı kalmamaktadır. Ülkemizdeki petrol denizleri, altın dağları ile sürekli yeni bilimsel keşifleri de kapsamaktadır…

Popülizm öyle bir hale gelmiştir ki onlarca bilimsel yayın ve çalışma üretilse de bir video yayılmasının önüne geçemez….

İşte bu özellikle sosyal bilimlerde sıkıntılı bir hale gelmiş ve yarı cahilliği destekleyerek hem çalışanları hem çalışmaları zorlamaya başlamıştır.

Ömrü hayatında ders kitaplarını bile tam okumamış bir kişi video dayanağı ile bir üniversite profesörünü bilgisizlikle suçlayabilir hale gelmiştir. Yaratılan bu kültürle tarihte bir kişi olmadığı bir başka kişi haline getirilebilir. Bunun zararı var mıdır derseniz? Evet vardır çünkü yanlış bilim doğru ilim doğurmaz…

İbrahim Aykut KAYA

Kaynaklar

Erdoğan, İ.(2004).Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine. Bilim ve Aklın Aydınlığı Eğitim Dergisi, Yıl:5, Sayı:57

Erek, C,M. (2021). Yontmataş ile Başlayan Endüstriyel Süreklilik.TÜBA Araştırma Makalesi

Esenyel, M. Z. (2012). İnsanın, İnsan Olmak Bakımından İşlevi Nedir?: Aristotelesçi Bir Bakış. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi(18), 209-220.

Köroğlu Z,K ve Köroğlu A.(2016).Bilim Kavramının Gelişimi Ve Günümüz Sosyal Bilimleri Üzerine .Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 25, 2016, Sayfa 1-15

OĞUZ, E,S.(2011).Toplum Bilimlerinde Kültür Kavramı. Edebiyat Fakültesi Dergisi / Journal of Faculty of Letters Cilt/Volume 28 Sayı/Number 2 (Aralık/December 2011)

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/313608

Editör: Nigar KAYA

Baş Editör: Elif ÜNAL YILDIZ

Diğer Yazılarımı Okudunuz mu?

https://fisildayankalemler.org/kaybolan-tarih-mi-kultur-mu/

İlgili

Yorumlar (3)

Yıldız Tek Gamlı
- 28/03/2024
Hocam çok doğru bir tespit 😍
Bekir SEVİK
- 13/03/2024
Kaleminize sağlık
- 12/03/2024
Yüreğinize sağlık Kültür çok kapsamlıdır ama bazıları tv de izlediği magazin (paparrazi) programlarını kültür sanıyor

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

İbrahim Aykut KAYA

1979 yılı doğumlu İbrahim Aykut KAYA, ilkokulu bitirdikten sonra Orta okul ve liseyi Ankara Deneme Lisesi’nde okumuştur. Sonrasında Çankaya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden mezun olup özel sektörde bir süre çalıştıktan sonra kamuya geçmiş ve kamuda çalışmaya devam etmiştir. Bu süre içerisinde Biyoekonomi Yüksek Lisans eğitimini tamamlayan ve aynı zamanda Adalet Meslek Yüksek Okulu’nu da bitiren yazar, sonrasında ciddi hobisi olan Arkeoloji alanında derinleşmek amaçlı olarak Ankara Üniversitesi Arkeoloji bölümü Tarih Öncesi Arkeoloji Bölümünde eğitim almaya başlamıştır. İbrahim Aykut KAYA, kamuda ve özel sektörde büyük projelerde çalışmış ve yönetici olarak yer almış olmakla birlikte, akademik olarak da ulusal ve uluslararası yayımlara imza atmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.

Popülaritenin Bilime Katkıları (!)