BİLMİYORUM DEMEYİ BAŞARMALIYIZ

Yazar: Doğan KARAAĞAÇ
16 Ocak 2024
43 kez okundu
4

Sevgili okurlar, bu günkü yazımda sizlerle “Bilmiyorum” diyebilme yaklaşımı üzerine sohbet etmek istiyorum.

İnsan doğasında var olan “Kendini esas ve merkez alma ve kendini beğenme” yaklaşımı Narsizm olarak ifade edilir. Kendini beğenme tutumu tarihsel süreç boyunca bencil doğamızın kaçınılmaz bir eğilimi olarak şekillenmiştir.

Bir konuda bilgimiz olsa da olmasa da “Biliyorum” demekten kendimizi alıkoyamıyoruz. Sanki her konuda bilgimizin olması zorunluymuş gibi ya da bilginin bir sonu- sınırı varmış gibi illa da biliyorum demekten kendimizi alıkoyamıyoruz.

Oysa ki “Biliyorum” demek ile “Bilmiyorum” demek bizleri önemli iki ayrı kulvara ve iki ayrı gelişmeye yöneltir.

Bu iki tutum iki ayrı (ve ters yönlü ) sürece götüren tutumdur.

” Biliyorum” ve “Bilmiyorum ” da ifadesini bulan bu iki farklı ve zıt kavramlar sadece tek tek her birimizin yaşamına yön vermez ve yol olmakla kalmazlar. Aynı zamanda toplumların da yaşam süreçlerini belirleyen iki kavramdır.

“Biliyorum” diyerek yaşam yolculuğuna çıktığınızda yeni bir şey öğrenme ihtiyacı duymazsınız. Öyle ya, her şeyi bilen birinin öğrenme ihtiyacı kalmamış demektir.

Bu yaklaşımda aşırı bir kibir, kendini beğenmişlik, üstenci tutum ve yaklaşım söz konusudur. Bu eğilim aslında koyu bir cahilliği ifade eder. Birey ve toplum olarak durağanlığa ve statik kalmaya götürür.

“Biliyorum” demek cehaleti doğururken gelişmenin de önünü keser. Dogmatizm bu aşamada devreye girer ve oluşur.

Oysa ki evrende, dünyamızda ve toplum ile birey yaşamında sonsuz bilinmezlikler vardır. Bir insanın ömrü-tüm ömrünce okuyup araştırsa bile evren, dünya , toplum ve bireye dair açığa çıkarılıp bilinir hale getirilmemiş yanlar bir yanda dursun, açığa çıkarılmış, tanımlanıp izaha kavuşturulmuş yanların bilgisini edinmek için bile yetmez.

Avrupa merkezli modern çağın gelişiminin temelinde dogmatizmden kaçış yatar. “Bilmiyoruz” yaklaşımı Avrupa’da bilim çağının gelişimine yol açmıştır.

Bilmiyoruz demekle başlayan araştırmalar, incelemeler, deneyler ve gözlemler Avrupa’da aydınlanma ve ilerleme çağını başlatmış ve bilimsel devrimler dönemi böyle başlamıştır.

Enerjinin dönüşümünün başarılması, buharlı makinelerin yapılması, lokomotifin yürütülmesi, Otomasyon ve fabrikanın insanlık yaşamına girmesi, coğrafi keşif ve buluşların yapılması sonucu yaratılan ( Talan ve yağmaya dayalı da olsa) ve böylece sanayi devrimlerinin gelişmesine yol açan süreç vb. hepsi bilimsel devrimin ürünüdür. Temelinde de “Bilmiyoruz” yaklaşımı vardır. Yani bütün bu gelişmelerin temelinde Avrupalı düşünür ve araştırmacıların cahil olduklarını peşinen kabul etme mütevaziliği vardır.

Avrupa’da rönesans ve reform süreci bu temel yaklaşımın, yani “Bilmiyoruz’u ” kabul etme mütevaziliğinin sonucunda gelişen süreçlerdir.

1500’lerle başlayan Avrupa modernleşmesi öncesinde Avrupa’da da biliyoruz yaklaşımı vardı. Avrupa o yıllara kadar dünyada pek de önem taşımayan bir coğrafyayı ifade ediyordu.

Oysa ki milat ile başlayan ve M. S. 1000’li yıllara kadar olan süreçte gelişmenin ve ilerlemenin merkezi Ortadoğu idi. Bu dönem öğrenmeye önem verilen, bilmiyoruz felsefesiyle yaşama bakılan ve araştırmalar yapılan bir dönem idi. Ne zaman ki Orta Doğu kökenli ideolojilerin yozlaşma ve doğmalara dönüşme dönemi başladı, durağanlık ve gerileme dönemi de başlamış oldu. Zira artık her şeyin bilindiğine hüküm edilmeye başlanmıştı. Bilinmeyen bir şey güya kalmamıştı. Her şeyin izahı metinlerde yazılıydı. Yeni bir şey bulunamaz ve yaratılamazdı.

İşte bu yaklaşım, “Biliyoruz ” yaklaşımı orta doğuda çürümenin ve geri düşmenin de başlangıcı oldu. İdeolojiler artık ilerlemeye yol açan yanlarından arındırılarak doğmalar yığını haline sokuldular.

Bu da yerinde saymanın, gerilemenin, yeniliklere, yeni buluş ve icatlara karşı direnme ve mevcutta ısrar etme süreci demekti.

Sevgili okurlar bir toplumda ilerleme, zenginleşme ve bolluk yoksa, sanatta – kültürde , siyasette ve sosyal yaşamda çeşitlilik olmuyor ve yeni sanatsal ekol ve çığırlar oluşamıyorsa vb. bütün bunlar “Her şeyi bildiğini ” zanneden geri tutum ve yaklaşımların ve tutucu- dogmatik felsefenin toplumlarda egemen olmasının sonucudur.

Bir toplumda yoksullaşma artıyor, insanların yüzü gülmüyor, suratlar asık ve mutsuz, bencillik ve kendini beğenmişlik alıp başını gidiyor, ruhlarda kaos oluşuyor, endişe ve kaygılar sel gibi gelişiyorsa… her şey kötüye gidiyorsa bilmeliyiz ki bütün bunlar “Her şeyi biliyoruz” yanlışında direndiğimiz ve bilgi konusunda mütevazi olamadığımız, cehaletimizi kabul etmediğimiz içindir.

Büyük bir aydınlanmaya, bir büyük rönesansa hem bireyler olarak hem de toplum olarak ihtiyaçlıyız.

Bu temel, güncel ve acil bir ihtiyaçtır. Birey ve toplum olarak bizi özgürleşmeye, mutluluğa, zenginleşmeye ve daha ileri ve iyi bir yaşama ve toplumsal düzene ulaştıracak olan şey ; “Biliyorum” eksenli felsefemizi değiştirmektir. “Bilmiyorum”u ifade etmektir.

“Cahilim, bir şey bilmiyorum ama öğrenebilirim” dediğimiz gün yükselişin, aydınlanma ve büyümenin kapısını aralamış ve ileri bir toplum olmanın yoluna girmiş oluruz.

İlk adım cehaletimizi kabul etmektir.

İkinci adım ise bilimi esas alarak, okumaya , araştırmaya, deneye, incelemeye, gözleme yönelmektir.

Üçüncü olarak eleştirmeyi, soru sorup cevap aramayı öğrenmenin ana metodu olarak benimsemek ve bunu başarmaktır.

Özgür ve yüksek bilinçli topluma, güzel ve aydınlık günlere ancak böyle ulaşılabilir.

Bir sonraki yazımda buluşmak üzere.

Doğan Karaağaç

İlgili

Yorumlar (1)

Yıldız Tek Gamlı
- 17/01/2024
Günümüz ülkesinin özeti Bildiğim tek bir şey var o da bir şey bilmediğim... Kaleminize sağlık hocam

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Doğan KARAAĞAÇ

1963 yılında Diyarbakır'a bağlı Çermik İlçesinin Ekrek (Köksal) köyünde çiftçi bir ailenin onuncu çocuğu olarak yaşama gözlerini açtı. İlk ve ortaokulu Çermik'te, sağlık kolejini Van'da okudu. Toplumcu- gerçekçi çizgide yazan yazarın; O Dağ Yürekli (2011 yılında) Sewat (2012 yılında) adlı şiir kitapları yayınlandı. Cendere adlı ilk romanı Ağustos 2020'de Cendere 2 adlı romanı 2021'de Alan yayıncılıktan çıktı. Cendere 3 adlı roman yazımını sürdüren yazarın Nisan 2023'te sağlıklı topluma giden yolu ve yeni bir yaşam modelinin önerisini ve insan doğasına dair yeni tezlerini de içeren İNSAN DOĞASI VE BÜYÜK ÜTOPYA adlı kitabı Alan yayıncılık tarafından yayınlandı. İNSAN DOĞASI VE KAOSTAN ÇIKIŞ adlı yeni bir çalışmayı sürdüren yazar, DİLSİZ DÜNYA adlı bu çalışması ile insanlık ailesinde doğru bir hayvan sevgisini yaratmayı amaçlamış ve doğru yaklaşımı tanımlamaya çalışmıştır. Türkiye PEN üyesi olan yazar iki çocuk babasıdır.

BİLMİYORUM DEMEYİ BAŞARMALIYIZ