Her Şey Adalet Uğruna
- Yazar: İsmet Serhat KAHYA
- 25 Mart 2025
- 26 kez okundu

Berlin’de Hâkimler Var
Adalet, insanlık tarihinin en kadim arayışlarından biridir. Zaman zaman bir terazide, bazen bir kalemde, kimi zaman da bir mahkeme salonunun sessizliğinde kendini gösterir. Ancak adaletin en çok ihtiyaç duyulduğu anlar, onun en çok görünmez olduğu anlardır. İşte tam da bu yüzden, “Berlin’de hâkimler var!” sözü, sadece bir şehirle veya bir mahkemeyle değil; bir umudun, bir mücadelenin ve hakkaniyetin simgesi hâline gelmiştir.
Bu söz, 18. yüzyılda yaşamış olan Prusya Kralı II. Friedrich ile bir değirmenci arasında geçtiği rivayet edilen olaydan doğmuştur. Rivayete göre kral, Potsdam’daki sarayının yanındaki arsada bulunan bir değirmeni satın almak ister. Ancak değirmenci, malının değerinin altında bir bedelle verilmesini kabul etmez. Kral, bu duruma öfkelenir ve değirmeni zorla almayı düşünür. Değirmenci ise kararlıdır ve meşhur cümlesini söyler: “Berlin’de hâkimler var!” Bu cevap, bir bireyin, en güçlü otoriteye karşı bile adaleti savunma hakkına sahip olduğunun tarihsel bir beyanıdır.
Bu hikâyenin tarihi gerçekliği tartışmalı olsa da taşıdığı mesaj evrenseldir. Hukukun üstünlüğü ilkesinin özü, en zayıfın bile en güçlünün karşısında korunabiliyor olmasıdır. Adalet, yalnızca yasaların varlığıyla değil, o yasaların doğru, tarafsız ve cesurca uygulanmasıyla hayat bulur.
Ne yazık ki bugün, özellikle Ülkemizde bu değerler yara almış durumdadır. Ülkemizde yargıya olan güven, resmi verilerle de desteklenecek şekilde ciddi bir düşüş göstermektedir:
- OECD raporlarına göre Türkiye’de yargıya güven 2010’da %60 seviyelerindeyken, 2020’de bu oran %38’e kadar gerilemiştir. Bu düşüş, OECD ülkeleri arasında en sert düşüşlerden biri olarak kayda geçmiştir.
- World Justice Project’in 2022 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde Türkiye, 140 ülke içinde 116. sırada yer almış ve 0.42 puanla hukukun üstünlüğü sıralamasında gerilerde kalmıştır.
- KONDA Araştırması’na göre ise, Türkiye’de adalet sistemine güven duyanların oranı yalnızca %31 iken, %69’u güvenmediğini ifade etmiştir.
Bu rakamlar, bir toplumun sessiz tanıklarıdır. Adalet, sadece mahkeme salonlarında değil, insanın iç dünyasında da yaşamalı; yalnızca devletin değil, toplumun da taşıyıcısı olmalıdır. Adalet, “Bana dokunmayan yılan bin yıl yaşasın” kavramı ile karıştırılmamalı ve üzerinde ölçülüp tartılması gereken bir kelimedir.
Bu yazının kalbinde yatan düşünce şudur: Bir toplumda ne kadar güçlü yasalar olursa olsun, halk umudunu yitirmişse, adalet yalnızca bir kağıt üzerindeki kelimeye dönüşür. Oysa biz, hâlâ Berlin’de hâkimlerin olduğuna inanmak istiyoruz. Çünkü adalet, sadece mahkemelerde değil, vicdanlarda da hüküm sürmelidir.
Kaynakça:
- OECD. (2020). “How’s Life?”. https://kisadalga.net/…
- World Justice Project. (2022). Rule of Law Index. https://oad.org.tr/…
- KONDA & Türkiye Raporu. (2023). Türkiye’de Adalet Algısı. https://turkiyeraporu.com/…
Yazar: İsmet Serhat Kahya
Genel Yayın Yönetmeni: Elif Yıldız Ünal
Bir önceki yazımı okudunuz mu?
https://www.instagram.com/ismetserhatkahya?igsh=OXY0b2RpbjVkeTM=
[…] Ebru Zeynep Dişiaçık […]